Bəhri-təvil

UZUN DƏRYA

Ələman, sərkəş olub, gündə bir əhvalə düşən dövri-qəzanın bu dilazar, cəfakar, müxalif əməlindən ki, yaxıb aləəmi narə, qoyub avarə, xüsusən məni-biçarə ki, həmvarə yanıb ney kimi odlarə, belə cuşü xüruş eyləyirəm, sankı səmavarə dönən qəlbimə minlərcə şərarə vurulub, əşki-tərim cari olur kaseyi-çeşmimdən, aman, bari-xudaya, bu nə suziş ki, düşüb cismi-nəzarə, dili-zarə, kim edər dərdimə çarə ki, gəlib ərsəyə tazə oxumuş bir neçə parə ürəfavü üdəbalər ki, qoyub büdətə elm adını tərğib və təhris eləyirlər bizi ol əmri-şəniə, yenə bunlar nə desə eyb eləməz, çünki gedib elm oxuyub, kursu tamam eyləyib, az-çox nə ola kəsb-məratib də ediblər; a kişi, təngə gətirdi məni, vallahı bu naqqal şüəralər, hədərəndən-pədərəndən, nə bilimboymadərəndən, necə sərsəm danışırlar, nə iş olsa qarışırlar, necə eyb axtarışırlar, necə gör yoldan azırlar, nə görürlərsə yazırlar, necə hörmətli "qərib" olsa da fövrən tanışırlar; qulağım batdı, nə çox-çox danışırlar, bu nə məktəb, nəməkatib, nə məratib, bizə bunlar nə münasib, əcəba, cəddlə əcdadımızın irsi olub bizlərə miras-həqiqi qalan adatü-əlamat ilə əmalımızı, halımızı, cümlə bu əfalımızı şerlə təğyir və təbdil eləmək fıkri-şəniində olub, bizləri hər bidətə iğfal ilə iysal eləyirlər ki, apar oğlunu ver uşqola mollasına, əyləş balavın yasına, bax bircəə sən allah,buların verdiyi  fitvasına: yəni öz əlinlə elə övladını bir rus, səd əfsus ki, bir pak və pakizə müsəlman balası, xarici övladı kimi şapqa qoyub, iştot-miştot oxuyub, axırı bir doktor olub milləti-islamda dərdə düşənə aptekanın nisfı çaxır, nisfı su əczalarını çarə bilib mömüni-dindarın edə qarnını murdar vəhalonki gözü sürməli, saqqalı hənalı, əli təsbihli, allah qulu, peyğəmbərimiz ümməti, könlündə tərəhhüm kök atıb rişə salan bir kəsə əsla, əbəda bircə xəyanət eləmək bilməyib, ömründə xərid ilə füruşi düz olub, mişk əvəzi müştəriyə rübb-bəyan verməyən, ol həzrəti-haculhərəmeyni gözəl əttar dükanında ki, hərgiz də siçan həndəvərindən ötüşüb fəzlə sala bilmədiyi ağzı qapaqsız qutularda ki, on ildən bəəri saxlanmaq ilə ətri də, təsiri də artmaqda olub naxoşu hər dərdü mərəzdən qurtarıb, qüssədən azad eləyən rişeyi-xətmi, küli-balunə, sənai-mərməki, ya həbbi-səlatin, zəgərəg, behməni-piç ilə həlilə və bəlilə qala, ey vay! ... alan olmaya əzvay, gedə qış, gələ həm yay, ötə il, dolana ay, sata bilməyə mumyay, iş oldu bu da hayhay!

Mirzə ələkbər sabir

بحری-طویل  

  اوزون دریا 

  الآمان، سركش اولوب، گونده بیر احواله دوشن دؤوری-قضانین بو د ل ازار، جفاكار، موخالیف عملیندن كی، یاخیب عالمی ناره، قویوب آواره، خوصوصن منی-بیچاره كی، همواره یانیب نئی كیمی اودلاره، بئله جوش و خوروش ائیله ییرم، سانكی سماواره دؤنن قلبیمه مینلرجه شراره وورولوب، اشكی-تریم جاری اولور كاسئیی-چئشمیمدن، آمان، باری-خودایا، بو نه سوزیش كی، دوشوب جیسمی-نزاره، دیلی-زاره، كیم ائدر دردیمه چاره كی، گلیب عرصه یه تازه اوخوموش بیر نئچه پاره عرفاوو اودبالر كی، قویوب بدعته عئلم آدینی ترغیب و تحریص ائله ییرلر بیزی اول امری-شنیعه، یئنه بونلار نه دئسه عئیب ائله مز، چونكی گئدیب عئلم اوخویوب، كورسو تامام ائیله ییب، آز-چوخ نه اولا كسب-مراتیب ده ائدیبلر؛ آ كیشی، تنگه گتیردی منی، واللاهی بو ناققال شورالر، هدرندن-پدرندن، نه بیلیم بویمادرندن، نئجه سرسم دانیشیرلار، نه ایش اولسا قاریشیرلار، نئجه عئیب آختاریشیرلار، نئجه گؤر یولدان آزیرلار، نه گؤرورلرسه یازیرلار، نئجه حؤرمتلی  " قریب "  اولسا دا فورا تانیشیرلار؛ قولاغیم باتدی، نه چوخ-چوخ دانیشیرلار، بو نه مكتب، نه مكاتیب، نه مراتیب، بیزه بونلار نه موناسیب، عجبا، جددله اجدادیمیزین ایرثی اولوب بیزلره میراث-حقیقی قالان عادات و-الامات ایله امالیمیزی، حالیمیزی، جومله بو افالیمیزی شعرله تغییر و تبدیل ائلمك فیكری-شنیینده اولوب، بیزلری هر بیدعته ایغفال ایله اییصال ائله ییرلر كی، آپار اوغلونو وئر اوشقولا موللاسینا، اَیلش بالاوین یاسینا، باخ بیرجه سن آللاه،بولارین وئردیگی  فیتواسینا: یعنی اؤز الینله ائله اؤولادینی بیر روس، سد افسوس كی، بیر پاك و پاكیزه موسلمان بالاسی، خاریجی اؤولادی كیمی شاپقا قویوب، ایشتوت-میشتوت اوخویوب، آخیری بیر دوكتور اولوب میلتی-ایسلامدا درده دوشنه آپتئكانین نیصفی چاخیر، نیصفی سو اجزالارینی چاره بیلیب مؤمونی-دیندارین ائده قارنینی موردار وهالونكی گؤزو سورمه لی، ساققالی هنالی، الی تسبیهلی، آللاه قولو، پئیغمبریمیز اوممتی، كؤنلونده ترههوم كؤك آتیب ریشه سالان بیر كسه اصلا، ابدا بیرجه خیانت ائلمك بیلمه ییب، عؤمرونده خرید ایله فروشی دوز اولوب، میشك عوضی موشترییه روبب-بیان وئرمه یه ن، اول حضرتی-حاجوله رمئینی گؤزل عطار دوكانیندا كی، هرگیز ده سیچان هندوریندن اؤتوشوب فزله سالا بیلمه دیگی آغزی قاپاقسیز قوتولاردا كی، اون ایلدن بری ساخلانماق ایله عطری ده، تاثیری ده آرتماقدا اولوب ناخوشو هر دردو مرضدن قورتاریب، غوصه دن آزاد ائله ین ریشئیی-ختمی، كولی-بالونه، سنای-مرمه كی ، یا حببی-سلاتین، زگرگ، بئهمه نی-پیچ ایله هلیله و بلیله قالا، ائی وای! ... آلان اولمایا ازوای، گئده قیش، گله هم یای، اؤته ایل، دولانا آی، ساتا بیلمه یه مومیای، ایش اولدو بو دا هایهای! 

  میرزه علی اكبر  سابیر