Bilməm nə görübdür bizim oğlan oxumaqdan

 

 

Bilməm nə görübdür bizim oğlan oxumaqdan?

Dəng oldu qulağım.

Jurnal, qəzetə, hərzəvü hədyan oxumaqdan

Incəldi uşağım.

Ağlın aparıb bəs ki, baxır gündə qarayə,

Ya rəb, nə həmaqət!

Söz etməz əsər, çarə qalıb indi duayə,

Tədbir elə, övrət!

Lənət sənə, ifritə, sənindir bu cəhalət,

Etdin nə xəyanət!

Səndən törənibdir bizim evdə belə bidət.

Ey mayeyi-hiylət!

Tutsun çörəyim gözlərinin ağü qarasın,

Ey həmsəri-bədxah!

Haşa, oda yaxmaz ana istəkli balasın,

Kəssin səni allah!

Bu tifli oxutmaqla etdin məni tərğib,

Həp eylədin iğva.

İndi nədi fikrin? İşimiz oldu bu tərkib,

Yox çarəsi əsla.

Heyhat ki, tədbir ola bu xanəxərabə,

Zail olub əqli.

Dərsə, qəzetə, məktəbə, jurnala, kitabə

Mail olub əqli.

Yıxdın evimi, eylədin övladımı zaye,

İş keçdi məhəldən.

Mən anlamaram elm nədir, ya ki sənaye,

Zarəm bu əməldən!

İstərdim о da mən kimi bir hörmətə çatsın,

Azadə dolansın;

Та qol gücünə malik olub şöhrətə çatsın,

Dünyadə dolansın;

Bir vəqtdir indi ki, olub Rüstəmi-dövran,

Bir ad qazanaydı;

Qarətlər edib ta ki, tapaydı sərü saman,

Bir şey də qanaydı.

Puç eylədin, övrət, bu gözəl, sadə cavanı!

Dilbilməz oğul, vay!

Rəngi saralıb, qalmayıb əsla yarı canı,

Bir gülməz oğul, vay!

Ay, naxələf oğlum, nə yaman məşqə düşübsən,

Ey kaş, usanaydın!

Quldurluğa yox, elmə tərəf eşqə düşübsən,

Bu qübhü qanaydın!

Ey nuri-düçeşmim, oxumaqdan həzər eylə,

Saleh vələd ol, gəl!

At min, hünər öyrəş, məni də bəxtəvər eylə,

İşdə bələd ol, gəl!

Bəsdir oxudun, az qala canın tələf oldu,

Bu kardən əl çək!

Yazmaq, oxumaq, başına əngəl-kələf oldu,

Əşardən əl çək!

Min elm oxuyub söz biləsən hörmətin olmaz

Bu dari-cəhanda;

Söz bəhrinə gövhər olasan qiymətin olmaz

Xasə bu zəmanda.

Yox, yox, baxıram fıkrinə, səndən oğul olmaz,

Canın bəcəhənnəm!

Mırt-mırt oxumaqdan, kişi, bir qan ki, pul olmaz!

Mırtılda dəmadəm,

Qıl elm fərahəm,

Ol qüssəyə həmdəm;

Ömrün olacaq kəm;

Düşmən sənə aləm!....

بیلمم نه گؤروبدور بیزیم اوغلان اوخوماقدان

بیلمم نه گؤروبدور بیزیم اوغلان اوخوماقدان؟

دنگ اولدو قولاغیم.

ژورنال، قزئته، هرزه وو حذیان اوخوماقدان

اینجه لدی اوشاغیم.

عاغلین آپاریب بس كی، باخیر گونده قارایه،

یا رب، نه حماقت!

سؤز ائتمز اثر، چاره قالیب ایندی دوعایه،

تدبیر ائله، عؤورت!

لعنت سنه، عیفریته، سنیندیر بو جهالت،

ائتدین نه خیانت!

سندن تؤره نیبدیر بیزیم ائوده بئله بیدعت.

ائی مایئیی-حیله ت!

توتسون چؤرگیم گؤزلری نین آغ و قاراسین،

ائی همسری-بدخواه!

حاشا، اودا یاخماز آنا ایستكلی بالاسین،

كسسین سنی آللاه!

بو طیفلی اوخوتماقلا ائتدین منی ترغیب،

هپ ائیله دین ایغوا.

ایندی ندی فیكرین؟ ایشیمیز اولدو بو تركیب،

یوخ چاره سی اصلا.

هئیهات كی، تدبیر اولا بو خانخرابه،

زایل اولوب عقلی.

درسه، قزئته، مكتبه، ژورنالا، كیتابه

مایل اولوب عقلی.

ییخدین ائویمی، ائیله دین اؤولادیمی ضایع،

ایش كئچدی محلدن.

من آنلامارام عئلم ندیر، یا كی صنایع ،

زارم بو عملدن!

ایستردیم او دا من كیمی بیر حؤرمته چاتسین،

آزاده دولانسین؛

تا قول گوجونه مالیك اولوب شؤهرته چاتسین،

دونیاده دولانسین؛

بیر وقتدیر ایندی كی، اولوب روسته می-دؤوران،

بیر آد قازانایدی؛

غارتلر ائدیب تا كی، تاپایدی سرو سامان،

بیر شئی ده قانایدی.

پوچ ائیله دین، عؤورت، بو گؤزل، ساده جاوانی!

دیلبیلمز اوغول، وای!

رنگی سارالیب، قالماییب اصلا یاری جانی،

بیر گولمز اوغول، وای!

آی، ناخلف اوغلوم، نه یامان مشقه دوشوبسن،

ائی كاش، اوسانایدین!

قولدورلوغا یوخ، عئلمه طرف عشقه دوشوبسن،

بو قوبح و قانایدین!

ائی نوری-دوچئشمیم، اوخوماقدان حزر ائیله،

صالح ولد اول، گل!

آت مین، هونر اؤیرش، منی ده بختور ائیله،

ایشده بلد اول، گل!

بسدیر اوخودون، آز قالا جانین تلف اولدو،

بو كاردن ال چك!

یازماق، اوخوماق، باشینا انگل-كلف اولدو،

اشاردن ال چك!

مین عئلم اوخویوب سؤز بیله سن حؤرمتین اولماز

بو داری-جهاندا؛

سؤز بحرینه گؤوهر اولاسان قییمتین اولماز

خاصه بو زماندا.

یوخ، یوخ، باخیرام فیكرینه، سندن اوغول اولماز،

جانین بجهننم!

میرت-میرت اوخوماقدان، كیشی، بیر قان كی، پول اولماز!

میرتیلدا دمادم،

قیل عئلم فراهم،

اول غوصه یه همدم؛

عؤمرون اولاجاق كم؛

دوشمن سنه عالم!....