Şehid anası

 

Her məzaarın üstə tökub qanlı göz yaşı

((eyvay oğul !))deyib çəkərəm naalə ağlaram

Naləm düşəndə hər daşa dilləndirir daşı

Qəbrimdə bitməyincə qızıl laalə ağlaram

Aadət edibdir ağlamağa gözlərim mənim

Təəsir edərmi qatilinə sözlərim mənim?

 

Tək bir sənə ürək dolusu bağlayıb ümüd

Dayim əlinlə hiss eləyirdim nicaatımı

Azadlığın yolunda səni etdilər şəhid

Birəhmlər zəhr eylədilər şən həyaatımı

Qəlbinm inanmıran  dözə bu son müsibətə

Ba,islərin duçar ola nifrin və lə,nətə

 

Hər zəhmətə təhəmmül edən binəva anan

Min zövq alırdı nazını çəkdikcə sübh-o-şam

Indi rəvadır ey gözümün nuru nagəhan

Mən öz boyum bərabəri oğlumdan ayrılam

Yox-yox cəhanı tərk eyləyib olmək istərəm

Hicrində qoymaram ürəyim vərəm

 

Aldı qərar-o- səbrimi dəhşətli matəmin

Oldum bəlaye firqət-o-həsrətlə rubəru

Sənsiz nə həzzi var daha məənasız aaləmin

Çox gördu bir səni mənə bu çərx-i kinəcu

Haqqımda ruzigar eylədi zülmünü tamam

Yoldaşların gərək ala zaalimdən intiqam

Yazan     məhəmməd biriya

 

شهید آناسی

هر مزارین اوسته توكوب قانلی گوز یاشی
((ایوای اوغول!)) دئیب چكه رم ناله,آغلارام
ناله م دوشنده هرداشا, دیللندیرر داشی
قبرینده بیتمه یینجه قیزیل لاله,آغلارام
عادت ائدیبدیر آغلاماغا,گوزلریم منیم
تاثیر ائدرمی قاتلینه سوزلریم منیم؟



تك بیر سنه اوره ك دولوسو باغلاییب امید
دائم الین له حس ائله ییردیم نجاتیمی
آزادلیقین یولوندا سنی ائتدیلر شهید
بی رحملر زهرله دیلرشن حیاتیمی
قلبیم اینانمیرام دوزه بو سون مصیبته
باعث لرین دوچار اولا نفرین ولعنته!

هر زحمته تحمل ائده ن, بی نوا آنان
مین ذوق آلیردی نازینی چكدیكده صبح وشام
ایندی روادیر ای گوزومون نورو, ناگهان
من اوز بویوم برابری اوغلومدان آیریلام؟
یوخ – یوخ! جهانی ترك ائله ییب ئولمك ایستره م
هجرینده قویمارام اوره گیم باغلاسین ورم

آلدی قراروصبریمی, دهشتلی ماتمین
اولدوم بلای فرقت وحسرتله روبرو
سنسیز نه حظی وار, داها معناسیز عالمین؟
چوخ گوردو بیر سنی منه بو چرخ كینه جو
حقیمده روزگار ائله دی ظولمونو تمام
یولداشلازین گرك آلا ظالمدن انتقام

یازان:  محمد بی ریا

 

 

 

Quqquliqu

Xarab olar ruziqar

əlimdə yox ixtiyar

gedim deyim hakimə

mənim şirin dilim var

Quqquliqu

Firəngi tək yox ferim

Xiyavanda poz verim

Mən azəri oğluyam

Azərbaycandır yerim

Quqquliqu

Yaxın deyil mənzilim

Sən diyəni mən bilim

Dünya bilir canımdan

Mənə əzizdir dilim

Quqquliqu

Tikibdir göz el mənə

Toxunmasın yel mənə

Boğulmadım dəryada

Neyliyəcək sel mənə

Quqquliqu

MƏHƏMMƏD BİRİYA

 

قوققولی قو

خاراب اولار روزیقار

الیمده یوخ ایختییار

گئدیم دئییم حاكیمه

منیم شیرین دیلیم وار

قوققولی قو

فیره نگی ته ك یوخ فئریم

خییاواندا پوز وئریم

مه ن آزری اوغلویام

آزربایجاندیر یئریم

قوققولی قو

یاخین دئییل منزیلیم

سه ن دئیه نی من بیلیم

دونیا بیلیر جانیمدان

مه نه عزیزدیر دیلیم

قوققولی قو

تیكیب دیر گؤز ائل مه نه

توخونماسین یئل مه نه

بوغولمادیم دریادا

نئیلییه جه ك سئل مه نه

قوققولی قو

مه حه ممه د بیرییا(محمد بیریا)

 

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

Ac lüt qala dayim ,çəkə min zillət ayılmaz

 

Məşrutə üçün tökdülə bu şəhridə qanlar

Qaanun-e əsasi diyə can verdi cavanlar

Axırda yenə hökmüran oldu bizə xanlar

Keçdi başına torba dahi ümmət ayılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

Hər əsridə tuş oldu bəlayə bəlayə yazığ iran

Olmuşdu sipər cövu-o-cəfayə yazığ iran

Son gündə əsir oldu RİZAyə yazığ iran

Çəkdi nəqədər rənc-o-sitəm mehnət ayılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

Iranli əsirdir onu qul xaq edib allah

Haqqın tələb etsə olacağ ərzidə qomrah

Lazım deyil iranlı hər işdən ola aqah

Cox bərk yatıb olsa nəqədər söhbət ayılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

əsrafil əyər suuri çıxıb ərşidə çalsa

heç durmayacağdır nəqədər bu dalı qalsa

gər məxluqun əhvalını məndən xəbər alsa

hər kəs diyərəm durma çatıb fürsət atılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

Iranlı gərək olmasın aafaaqidə azad

Qan ağlayıb etsin gərək o nalə-vo-fəryad

Həmsayələri etsə əyər lütfilə imdad

Düşməz başa etməz əbədən hımmət ayılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

Beş yorqanın altında bu təmbəl necə yatmış!

Çıxmır nəfəsi fıs-fısedir qan tərə batmış

Top güllələri aləm-i imkanı oyatmış

Vah...vah! onu qoymaz dura bu qiflət ayımaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

 

Bir gün gələcək mən görürəm dik duracaqsan

ətrafə baxıb başə cütəlli vuracaqsan

hər yerdə gedib boynunu mütləq buracaqsan

ver onda RİYASIZ sözümə qiymət ayılmaz

Qəm çəmə əmoğlu hələ bu millət ayılmaz

MƏHƏMMƏD BİRİYA

 

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

آج لوت قالا دائیم , چه كه  مین ذیلله ت  آییلماز

 

مه شروطه ایچون تؤكدوله بو  شه هریده  قا نلار

قانون- ی اَساسی دئیه , جان وئردی جاوانلار

آخیرده یئنه حوكموران اولدی بیزه خانلار

كئچدی باشینا توربا داهی اوممه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

هه ر   عصریده توش اولدی  به لایه  یازیغ ایران

اولموشدو سیپه ر  جوور  و  جه فایه  یازیغ ایران

سون گونده اسیر اولدی "ریضا"یه یازیغ ایران

چه كدی  نه قه ده ر رنج و سیته م  ,مئحنه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

ایرانلی اسیردیر ,اونو قول خه لق  ائدیب آللاه

حه ققین  طه له ب ائتسه اولاجاخ ارضیده گمراه

لازیم دئییل ایرانلی هه ر  ایشده ن اولا آگاه

چوخ  به رك  یاتیب اولسا نه  قه ده ر صوحبه ت آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

اسرافیل ایه ر صوری  چیخیب عرشیده  چالسا

هئچ دورمایاجاقدیر  نه قه ده ر بو دالی قالسا

گر مه خلوقون  احوالینی  مه نده ن  خه به ر  آلسا

هه ر  كه س دئیه ره م دورما چاتیب  فورصه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

ایرانلی  گه ره ك اولماسین آفاقیده آزاد

قان آغلاییب ائتسین  گه ره ك  او ناله و فریاد

هه مسایه له ری  ائتسه اگه ر  لوطفیله ایمداد

دوشمه ز باشا ائتمه ز  ابه ده ن  هیممه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

بئش یورقانین آلتیندا بو  ته نبه ل   نئجه یاتمیش

چیخمیر  نه فه سی  فیس-فیس  ائدیر قان  ته ره   باتمیش

توپ گولله له ری  عالم-ی  ایمكانی اویاتمیش

واه...واه!اونو قویماز دورا  بو غیفله ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

بیر گون  گه له جه ك  مه ن گوروره م  دیك دوراجاقسان

اطرافه باخیب باشه جوت اللی ووراجاقسان

هه ر یئرده گئدیب بوینونو موطله ق  بوراجاقسان

وئر اوندا "ریاسیز"سؤزومه قییمه ت آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

مه حه ممه د بی رییا( محمد بی ریا)

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

آج لوت قالا دائیم , چه كه  مین ذیلله ت  آییلماز

 

مه شروطه ایچون تؤكدوله بو  شه هریده  قا نلار

قانون- ی اَساسی دئیه , جان وئردی جاوانلار

آخیرده یئنه حوكموران اولدی بیزه خانلار

كئچدی باشینا توربا داهی اوممه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

هه ر   عصریده توش اولدی  به لایه  یازیغ ایران

اولموشدو سیپه ر  جوور  و  جه فایه  یازیغ ایران

سون گونده اسیر اولدی "ریضا"یه یازیغ ایران

چه كدی  نه قه ده ر رنج و سیته م  ,مئحنه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

ایرانلی اسیردیر ,اونو قول خه لق  ائدیب آللاه

حه ققین  طه له ب ائتسه اولاجاخ ارضیده گمراه

لازیم دئییل ایرانلی هه ر  ایشده ن اولا آگاه

چوخ  به رك  یاتیب اولسا نه  قه ده ر صوحبه ت آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

اسرافیل ایه ر صوری  چیخیب عرشیده  چالسا

هئچ دورمایاجاقدیر  نه قه ده ر بو دالی قالسا

گر مه خلوقون  احوالینی  مه نده ن  خه به ر  آلسا

هه ر  كه س دئیه ره م دورما چاتیب  فورصه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

ایرانلی  گه ره ك اولماسین آفاقیده آزاد

قان آغلاییب ائتسین  گه ره ك  او ناله و فریاد

هه مسایه له ری  ائتسه اگه ر  لوطفیله ایمداد

دوشمه ز باشا ائتمه ز  ابه ده ن  هیممه ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آییلماز

 

بئش یورقانین آلتیندا بو  ته نبه ل   نئجه یاتمیش

چیخمیر  نه فه سی  فیس-فیس  ائدیر قان  ته ره   باتمیش

توپ گولله له ری  عالم-ی  ایمكانی اویاتمیش

واه...واه!اونو قویماز دورا  بو غیفله ت  آییلماز

قه م   چه كمه  عموغلو هه له  بو میلله ت  آیی

 

Öz əksimə

Baxan!bu əks-i məəyusə

Məni yad eylə binaməm

Fələklər eyləmiş nifrin

Bilin hər ləhzə nakaməm

Mən ölsəm bax bu ovraqə

Təhəssürlə məni yad et

Tüpür çərxi cəfakarə

Möəzzəb ruhumu şad et

MƏHƏMMƏD BİRİTA

اؤز   عه كسیمه

باخان بو عكس مایوسه,

مه نی یاد ائیله بی نامم

فه له ك له ر  ائیله میش نیفرین,

بیلین هه ر   له حظه   ناكامم

مه ن  ئولسه م  باخ بو اوراقه,

ته حه سسورله مه نی  یاد ائت

توپور چه رخ-ی جه فا كاره ,

معذذب  روحومو شاد ائت

مه حه ممه د بی رییا (محمد بی ریا)

 

 

Oğlan bu nə səsdir

 

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

Get söylə utansın bu cəmaaət daha bəsdir

 

QAFLANTIni keçdi yenə məşrutə sedası

Başlandı bu  təbrizlilərin köhnə ədası

Yırtıldı əcəb müstəbidin qanlı rədası

Minlələ rə,iyyət bu yolun oldi fədaası

 

Kor gözləri gördu sonu bihudə əbəsdir

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

əlbət keçəcəkdir əlimə bir kərə firsət

onda verərəm məndə bu məxluqə əziyyət

bir-bir gələcək həbsə bu əəzay-e cəmi,t

puldur mənə hər şey nəyə lazımdı həmiyyət

 

baş tutmuri hiləm-kələyim el özu nəsdir

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

Boş-boş danışı yorsa özün millət-i nadan

Ağlar qalacaq olmayacaq ərzidə  xəndan

Dünyadə gərək olmaya bir sahib-i vicdan

Tərtib olunubdur oların  cürmünə zindan

 

Zahirdə adəı ölkədi baatində qəfəsdir

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

Sən eylə xəyal eyləmə məndə dalı qallam

Aaxır oların kütləsinə zəlzələ sallam

əzra,il olub qudrətilə canların allam

bir bir tutaram başlarına qəddara çallam

 

bax dövrənə məəmurdu nigəhbandı əsəsdir

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

Bu xakidə hökm eyləyəcək dayim isarət

Bir gün elərəm evlərizi zülmülə qaarət

Var məndə qoşun qər-o-ğəzəb kin-o-maharət

Etmişdi əgər bəziləri xeyli cisarət

 

Ülkütdüm olar səslərini gör necə kəsdi

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

Irsə yetişibdir mənə bu dövlət-o-millət

Hakimdi bütün millətə hər nöqtədə dövlət

Təqsim olunanda yetişibdir sizə zillət

Rədd eyləmə gözdən nədi məqsəd nədir illət

 

Aaləmdə zərər eylədi hər kəs ki tələsdi

Oğlan qapını bağla nə haydır bu nə səsdir?

 

Yazan   məhəmməd  biriya

 

اوغلان بو نه سس دیر؟

اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟
گئت سویله اوتانسین بو جماعت داها بسدیر!

((قافلانتی)) نی كئچدی یئنه مشروطه صداسی
باشلاندی بو تبریزلیلرین كوهنه اداسی
ییرتیلدی عجب مستبدین قانلی رداسی
مین لرله رعیت بو یولون اولدو فداسی

كور گوزلری گوردو، سونی بیهوده، عبث دیر
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

البت كئچه جكدیر الیمه بیر كره فرصت
اوندا وئره رم منده، بو مخلوقه اذیت
بیر- بیر گئده جك حبسه، بو اعضای جمعیت
پولدور منه هر شئی، نه یه لازیمدی حمیت

باش توتموری حیله م- كلكیم، ایل اوزو نس دیر!
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

بوش- بوش دانیشیب، یورسا اوزون ملت نادان
آغلار قالاجاق، اولمیاجاق ارضده خندان
دونیاده گرك اولمیا بیر صاحب وجدان
ترتیب اولونوبدیر اولارین جرمینه زندان

ظاهیرده آدی اولكه دی، باطینده قفس دیر
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

سن ائیله خیال ائیله مه منده دالی قاللام
آخیر اولارین كوتله سینه، زلزله ساللام
عزرائیل اولوب، قدرتیله جانلارین آللام
بیر- بیر توتارام باشلارینا قدداره چاللام

باخ دوره نه، ماموردی، نگهبان دیر، عسس دیر
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

بو خاكده، حكم ائیله یه جك دائم اسارت
بیر گون ائله رم ائولریزی ظلمله غارت
وار منده قوشون، قهر و غضب، كین و مهارت
ائتمیشدی اگر بعضی لری خیلی جسارت

اولكوتدوم، اولار سسلرینی گور نئجه كسدی؟
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

ارثآ یئتیشیبدیر منه، بو دولت و ملت
حاكمدی بوتون میللته، هر نقطه ده دولت
تقسیم اولوناندا یئتیشیبدیر سیزه ذلت
رد ائیله مه گوزدن نه دی مقصد، نه دیر علت؟

عالمده ضرر ائیله دی، هر كس كی تلسدی
اوغلان! قاپینی باغلا، نه هایدیر بو، نه سس دیر؟

یازان:  محمد بی ریا

 

Mən nə deyirəm

 

Mən deyirəm zülmkardan aazad olsun vətənim

Pozulmasın xəzan vurmuş bağlar kimi gülşənim

Ana toprağ qonçalansın gül çiçəklər sevinsin

solqun üzlər yaşlı  gözlər  paak ürəklər sevinsin

 

Mən deyirəm ölkemizde yansın elmin çırağı

Hemişelik söndürülsün cihaletin ocağı

Her tərəfdə mədəniyyət  sarayları  tikilsin

Xiyavanlar genişlənsin tıramvalar çəkilsin

 

Mən deyirəm isaretden xilas olsun elimiz

Bundan artığ zalimlərə bağlanmasın belimiz

Isteemara qarşı dursun rəncbərlər ordusu

əkincilər zəhmətkeşlər kargərlər ordusu

 

Mən deyirəm diktatorluq əbədilik çurusun

Aazadlığın gözəl nuuru hər tərəfi bürüsün

Hürrüyətin kəlməsiylə şöhrət tapsın adımız

Biz ölsəkdə səaadətlə yaşasın evladımız

 

Mən deyirəm yurdumuza kəc baxanlar yox olsun

Böhtan deyib adımıza şər yaxanlar yox olsun

Xalqımızın iyidlıyi düşsun dildən dillərə

əməlləri yadgar tək qalsın eldən ellərə

 

Mən deyirəm azərbaycan qəhrəmanlar yurdudur

Şücaəətli BAĞIRXANlar SƏTTARXANlar yurdudur

Böyük QACAR şahlarını yola salmış bu diyar

Onun hər bir qarşısında əcdadımın haqqı var

MƏHƏMMƏD BIRIYA

 

من نه دئییرم

 

من دئییرم ظولمكاردان آازاد اولسون وطنیم

پوزولماسین خزان وورموش باغلار كیمی گولشه نیم

آنا توپراغ قونچالانسین گول چیچكلر سئوینسین

سولقون اوزلر یاشلی  گؤزلر  پاك اوره كله ر سئوینسین

 

من دئییرم اؤلكه میزین یانسین علمین چیراغی

همیشه لیك سؤندوروولسون جهالتین چیراغی

هه ر طرفده مدنیت  سارایلاری  تیكیلسین

خییاوانلار گئنیشلنسین تیراموالار چكیلسین

 

من دئییرم ایسارت ده ن خیلاص اولسون ائلیمیز

بوندان آرتیغ ظالیملره باغلانماسین بئلیمیز

ایستعمارا قارشی دورسون رنجبرلر اوردوسو

اكینجیلر زحمتكئشلر كارگرلر اوردوسو

 

من دئییرم دیكتاتورلوق ابدیلیك چوروسون

آزادلیغین گؤزل نوورو هر طرفی بوروسون

حریت ین كلمه سییله شؤهرت تاپسین آدیمیز

بیز اؤلسكده سعادتله یاشاسین ائولادیمیز

 

من دئییرم یوردوموزا كج باخانلار یوخ اولسون

بؤهتان دئییب آدیمیزا شر یاخانلار یوخ اولسون

خالقیمیزین ایگیدلییی دوشسون دیلدن دیللره

عمللری یادگار تك قاسین ائلدن ائللره

 

من دئییرم آذربایجان قهرمانلار یوردودور

شوجاتلی باغیرخانلار ستتارخانلار یوردودور

بؤیوك قاجار شاهلارینی یولا سالمیش بو دیار

اونون هر بیر قارشیسیندا اجدادیمین حاقی وار

محمد بیریا

Iftixarım var

 

Nə azaadəm bu aləmdə nə əldə ixtiyarım var

Nə qussə əl çəkir məndən , nə deldə bir qərarım var

Qəfəsdə saxlamış zalim,fəğanımdan alır ləzzət

Təsəvvür eyləməz gün tək , münəvvər bir şuarım var

Dilim dağlı,ğözüm bağlı, qulaağım kar,üzüm qülməz

Qünə həsrət qalan gülsüz,səfasız laləzarım var

Neçün mən olmayım məhzuz,ürəkdən etməyim nalə

Hər addimda müəyyəndir ,qazılmış bir məzarım var

Belə laqeyd gördükdə,məni təən etməyin yaran

Saraysız – elsiz insanam nə yurdum nə diyarım var

Nə Fərhadəm çapam daği , dilimdə kəlmeye Şirin

Nə Məcnunəm nə Sənaanəm nə Leylim nə xumarım var

Əzəldən mən bilirdim ki gözəllər çox vəfasızdır

odur atdım meyi eşqi nə yarım nı nigarım var

ölum xoşdur çıx ey ruhum bu cesm-e natəvanimdan

Nə təslim olmağa meylim , nə dəhrə eetibarım var

zavallı xalqinin dərdin gərəkdir biriya çəksin

Bu yolda qanima batsam , böyük bir iftixarım var

 

Yazan  MƏHƏMMƏD BİRİYA

افتخاریم وار

 

نه آزادم بو عالمده،نه الده اختیاریم وار

نه غصه ال چكیر مندن،نه دلده بیر قراریم وار

قفسده ساخلامیش ظالیم،فغانیمدن آلیر لذت

تصور ایله مز گون تك ،منور بیر شعاریم وار

دیلیم داغلی ،گؤزوم باغلی ،قولاغیم كار،اوزوم گولمز

گونه حسرت قالان، گولسیز،صفاسیز لاله زاریم وار

نچون من اولمییم محزون،اوركدن ائتمه ییم ناله

هر آددیمدا معین دیر، قازیلمیش بیر مزاریم وار

بئله لا قید گؤردوكده   منی طعن ائتمه یین یاران!

سرای سیز ، ائل سیز انسانم ، نه یوردوم ،نه دیاریم وار

نه فرهادم چاپام داغی ،دیلیمده كلمه ی شیرین

نه مجنونام، نه صنعانم ، نه لیلیم ، نه خوماریم وار

ازلدن من بیلیردیم كی ،گؤزللر چوخ وفاسیزدیر

اودیر آتدیم مئیی ، عشقی ، نه یاریم ، نه نیگاریم وار

ئولوم خوشدیر چیخ ای روحوم ! بو جسم ناتوانیمدان

نه تسلیم اولماقا میلیم، نه دهره اعتباریم وار

زواللی خلقی نین  دردین  گركدیر( بی ریا ) چكسین

بویولدا قانیما باتسام ، بؤیوك بیر افتخاریم وار

یازان:  محمد بی ریا

 

 

Bəxtyar vətənim

Hər zaman arzım budur bir laləzar olsun vətən

Lalələr güllər açılsın xoş diyar olsun vətən

Aazəristan ölkəsi zülmiylə çox taalaan olub

Istərəm aabadlığın ta paydar olsun vətən

Ittihad etmək gərəkdir bu vətən uğrunda biz

Məhv edək zalimləri ta bəxtyar olsun vətən

Çox əmiinəm görməsin zllət dahi yurdum mənim

Her cəhətdən sahib-i izz-o- vüqar olsun vətən

Yazan—məhəmməd biriya

بختیار وطنیم

هر زامان آرزیم بودور بیر لاله زار اولسون وطن

لاله لر گولله ر آچیلسین خوش دییار اولسون وطن

آزریستان اؤلكه سی ظولمییله چوخ تالان اولوب

ایسترم آابادلیغین تا پایدار اولسون وطن

اتحاد ائتمك گه ره كدیر بو وطن اوغروندا بیز

محو ائده ك ظالیملری تا بختیار اولسون وطن

چوخ امیینم گؤرمه سین ذلت داهی یوردوم منیم

هئر جهتدن صاحیب-ای عز-او- ووقار اولسون وطن

یازان-مه حه ممه د بیرییا

 

 

Baştutmayan sevda

Şagirlər:

Istəyirsən ki məəllim!biz ürəkdən barişax

Ağzımızda dilimiz var qoy o dildə danışax

Mədəniyyət bürümüş elmilə dünya üzuni

Daha təmbəlligi at gəl gecə-gündüz çalışax

Məəllim:

içtibah eyləməyin var hər işin qaidəsi

o şirin yerli dilin  mərkəzə yoxfayidəsi

əmr ediblər ki soxam ağziza cəbrən bu dili

dünyada (fas)dilidir cümlə dilin validəsi

Şagirlər:

Ey məəlim onü oyrənməyə yox taqətimiz

Anadildə danışib- gülmay olub aadətimiz

Çox böyükdür  o dili qoyma girə ağzımıza

Biz təsəvvur eylədikcə dəyişir halətimiz!

Məəllim:

Siz uşaxsız nə bilirsiz ay oğul yaxşı – yaman

Xorasanda bu dilə hörmət edir pir-o-cavan

Onların xatirinə sizdə gərək oyrənəsiz

Sözümü rədd edəsiz dövlət edər başqa guman!

Şagirlər:

Ay məəllim! Bir utan ,Reyli Gilanlı deyilik

Elimiz yurdumuz ayrı, Gavalanlı deyilik

Azəristandı bizim millətimiz tarixə bax

Məədədən söyləmirik,fikri dumanlı deyilik!

Məəllim:

Mənə tarix oxumax indi yaraşmaz bilirəm

Düzi lap zor-zorakı haqqızı inkar edirəm

Dilizi tərk eləyib indi gərək ,,FAS,,laşasız

Adızı tarixin əvvəl vərəğindən silirəm

MƏHƏMMƏD BİRİYA

 

باش توتمایان سئودا

شاگیردلر:

ایسته ییرسن كی معلم! بیز اوركدن باریشاق
آغزیمیزدا دیلیمیز وار، قوی او دیلده دانیشاق
مدنیت بوروموش علم له دونیا اوزونو
داها تنبل لیگی آت، گل گئجه- گوندوز چالیشاق

معلم:

اشتباه ائیله مه یین، وار هر ایشین قاعده سی
او شیرین یئرلی دیلین، مركزه یوخ فاییده سی
امر ائدیبلر كی سوخام آغزینیزا جبرا بو دیلی
دونیادا((فارس)) دیلی دیر جمله دیلین والده سی!

شاگیردلر:

ای معلم! اونو اورگنمه یه یوخ طاقتیمیز
آنا دیلده دانیشیب- گولمك اولوب عادتیمنیز
چوخ بویوك دیر او دیلی قویما گیره آغزیمیزا
بیز تصور ائله دیكجه ده گیشیر حالتیمیز!

معلم:

سیز اوشاقسیز، نه بیلیرسیز آی اوغول یاخشی- یامان
خوراساندا بو دیله حرمت ائدیر پیروجوان
اونلارین خاطیرینه، سیزده گره ك اورگنه سیز
سوزومو رد ائله سیز، دولت ائدر باشقا گمان!

شاگیردلر:

آی معلم! بیر اوتان ری لی، گیلانلی دئییلیك
ائلیمیز، یوردوموز آیری، گاوالانلی دئییلیك
آذرستاندی بیزیم میللتیمیز، تاریخه باخ
معده دن سویله میریك، فیكری دومانلی دئییلیك!

معلم:

منه تاریخ اوخوماق ایندی یاراشماز بیلیرم
دوزو، لاپ زور- زوراكی حاققیزی انكار ائدیرم
دیلیزی ترك ائله ییب ایندی گره ك ((فارسلاشاسیز))!
آدیزی تاریخین اول ورقیندن سیلیرم!

یازان:  مه حه ممد بی رییا

 

Azərbaycan

Ey torpaği ləəlo-mərcan, Azərbaycan Azərbaycan

Mən verərəm uğrunda can , Azərbaycan Azərbaycan

 

Ey vətənim düşmən əcəb bağğrını alqan elədi

Soydu rəzalətlə səni zülmülə taalan elədi

Bağlarını vurdu xəzan ,gör necə taalan elədi

Zülmət keçib  döndü dumdn , Azərbaycan Azərbaycan

Ey torpaği ləəlo-mərcan, Azərbaycan Azərbaycan

 

Keçmiçinə baxmalıdır , pir-o-cavan ibrətilə

Hazır olub ellərimiz intiqama qeyrətilə

Məqsədimiz var səni azad eliyək sürətilə

Müstəbidə yoxdur aman , Azərbaycan Azərbaycan

Ey torpaği ləəlo-mərcan, Azərbaycan Azərbaycan

 

Bəsləmisən şanlı vətən  nazilə öz evladını

Məndə gərək cəhd iliyəm ərşə ucaldam adını

Himmətilə parçalayıb məv eliyəm cəlladını

Vəxt-i səadətdir oyan , Azərbaycan Azərbaycan

Ey torpaği ləəlo-mərcan, Azərbaycan Azərbaycan

 

And içirəm namusuma məsləkimə vicdanıma

Gün kimi dünyadə muqəddəs tanınan imanıma

Ya səni azad eliyəm ya boyanam al qanıma

Həqqin üzü dönməz inan , Azərbaycan Azərbaycan

Ey torpaği ləəlo-mərcan, Azərbaycan Azərbaycan

 

Məhəmməd biriya

 

آزربایجان سرودی

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

مه ن وئره ره م اوغروندا جان, آزربایجان , آزربایجان

 

ای وطنیم دوشمن عجب باغرینی آلقان ائله دی

سویدو رزالتله سنی ظولمیله تالان ائله دی

باغلارینی ووردو خزان گؤر نئجه ویران ائله دی

ظولمت كئچیب دؤندو دومان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

كئچمیشینه باخمالیدیر , پیر و جاوان عیبره تیله

حاظیر اولوب ائللریمیز اینتیقاما غئیره تیله

مقصدیمیز وار سنی آزاد ائله یه ك سورعتیله

موسته بیده یوخدور آمان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

به سله میسه ن شانلی وطن نازیله ئوز ائولادینی

مه نده گه ره ك جهد ائلیییه م عرشه اوجالدام آدینی

هیمت ایله پارچالاییب , محو ائله یه م جللادینی

وقت سعادتدیر اویان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

آند ایچیره م ناموسوما مسلكیمه ویجدانیما

گون كیمی دونیاده موقه ددس تانینان ایمانیما

یا سه نی آزاد ائلییه م , یا بویانیم آل قانیما

حه ققین اوزو دؤنمه ز اینان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

مه حه ممه د بیرییا(محمد بیریا)

بو شئعرله ر 1320 ده آزربایجانین ره سمی سورودویدی

 

Azərbaycan Marşı

Ey toprağı lal u mərcan, Azərbaycan Azərbaycann
Mən verərəm uğrunda can, Azərbaycan Azərbaycann

Ey vətənim, düşmən əcəb bağrıvı alqan elədi
Bağlarıvı vurdu xəzan, gör necə viran elədi
Zülmət geçib döndü zaman, Azərbaycan Azərbaycann
Ey toprağı lal u mərcan, Azərbaycan Azərbaycann

Geçmişivə baxmalıdır pir u cəvan ibrət ilə
Hazır olub ellərimiz intiqama geyrət ilə
Məqsədimiz var səni azad eyləyək sürət ilə
Müstəbidə yoxdur aman, Azərbaycan Azərbaycann

Bəsləmişsən şanlı vətən, nazilə öz evladıvı
Mən də gərək cəhd eləyib ərşə ucaldam adıvı
Himmət elə, parçalayıb məhv eləyim cəlladıvı
Vəqti saadətdür uyan, Azərbaycan Azərbaycann
Ey toprağı lal u mərcan, Azərbaycan Azərbaycann

And içirəm namusuma -məsləyimə -vicdanıma,
Gün kimi dünyada müqəddəs tanılan imanıma
Ya səni azad eləyim, ya boyanam al qanıma
Haqqın özi dönməz, Azərbaycan Azərbaycann
Ey toprağı lal u mərcan, Azərbaycan Azərbaycann


آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

مه ن وئره ره م اوغروندا جان, آزربایجان , آزربایجان

 

ای وطنیم دوشمن عجب باغرینی آلقان ائله دی

سویدو رزالتله سنی ظولمیله تالان ائله دی

باغلارینی ووردو خزان گؤر نئجه ویران ائله دی

ظولمت كئچیب دؤندو دومان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

كئچمیشینه باخمالیدیر , پیر و جاوان عیبره تیله

حاظیر اولوب ائللریمیز اینتیقاما غئیره تیله

مقصدیمیز وار سنی آزاد ائله یه ك سورعتیله

موسته بیده یوخدور آمان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

به سله میسه ن شانلی وطن نازیله ئوز ائولادینی

مه نده گه ره ك جهد ائلیییه م عرشه اوجالدام آدینی

هیمت ایله پارچالاییب , محو ائله یه م جللادینی

وقت سعادتدیر اویان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

آند ایچیره م ناموسوما مسلكیمه ویجدانیما

گون كیمی دونیاده موقه ددس تانینان ایمانیما

یا سه نی آزاد ائلییه م , یا بویانیم آل قانیما

حه ققین اوزو دؤنمه ز اینان , آزربایجان , آزربایجان

ای توپراغی لعل و مه رجان , آزربایجان , آزربایجان

 

مه حه ممه د بیرییا(محمد بیریا)

بو شئعرله ر 1320 ده آزربایجانین ره سمی سورودویدی

 

 

 

Azərbaycan marşı

Bi dünyanın qorxu bilməz bir qəhrəman eliyik

Alovlardan yaranılmış Azərbaycan eliyik

 

Yurdumuzu yşadacax adımızla şanımız

Hindistanın dağlarından mohkımdir imanımız

Tarixlərin zinətidir şöhrətimiz şanımız

Buna şahid bədəndəki iliyimiz qanımız

Bi dünyanın qorxu bilməz bir qəhrəman eliyik

Alovlardan yaranılmış Azərbaycan eliyik

 

Biz bir elik qoy bilinsin andımızdır sözümüz

Xayınlara mərhəmətlə baxa bilməz gözümüz

Xalqımızı hifz etmişik illər boyu özümüz

Tikilməmiş yerə bizim annı açıx üzümüz

Bi dünyanın qorxu bilməz bir qəhrəman eliyik

Alovlardan yaranılmış Azərbaycan eliyik

 

Bir yolumuz varsada o hürriyətin yoludur

Başdan-başa ürıyimiz sidaqətlə doludur

Azərbaycan eli haqqın bükülmiyən qoludur

Doslarımız bizə güldür düşman tikan  koludur

Bi dünyanın qorxu bilməz bir qəhrəman eliyik

Alovlardan yaranılmış Azərbaycan eliyik

Su veribdir ana , ışığında ülkərin

Bəslənmişik qucağında ,al günəşin səhərin

Hər yerini bürümüşük qaflankının –xəzərin

Alır bizdən bütün ellər surağını zəfərin

Bi dünyanın qorxu bilməz bir qəhrəman eliyik

Alovlardan yaranılmış Azərbaycan eliyik

MƏMƏMMƏD BİRİYA

آزربایجان مارشی

بیز دونیانین قورخو بیلمه زبیر  قه هره مان  ائلییك

آلوولاردان یارانیلمیش آزربایجان ائلییك

 

یوردوموزو یاشاداجاخ آدیمیزلا سانیمیز

هیندیستانین داغلاریندان  موحكه مدیر  ایمانیمیز

تاریخله رین  زینه تی دیر  شوهره تیمیز شانیمیز

بونا  شاهید    به ده نده كی   ایلیییمیز قانیمیز

بیز دونیانین قورخو بیلمه زبیر  قه هره مان  ائلییك

آلوولاردان یارانیلمیش آزربایجان ائلییك

 

بیز بیر ائلییك قوی بیلینسین آندیمیزدیر , سؤزووموز

خائینله ره   مه رحه مه تله   باخا بیلمه ز گؤزوموز

خالقیمیری حیفظ ائتمیشیك ایلله ر بویو ئوزوموز

تیكیلمه میش یئره بیزیم آلنی آچیخ أوزوموز

بیز دونیانین قورخو بیلمه زبیر  قه هره مان  ائلییك

آلوولاردان یارانیلمیش آزربایجان ائلییك

 

بیر یولوموز وارسادا او حوررییه تین یولودور

باشدان باشا أوره ییمیز صیداقه تله  دولودور

آزربایجان ائلی  حه ققین   بوكولمیه ن  قولودور

دوسلاریمیز بیزه گولدور , دوشمان تیكان كولودور

بیز دونیانین قورخو بیلمه زبیر  قه هره مان  ائلییك

آلوولاردان یارانیلمیش آزربایجان ائلییك

 

سو وئریبدیر آنا , ایشیغیندا اولكه رین

به سله نمیشیك  قوجاغیندا ,آل  گونه شین  سه حه رین

هه ر یئرینی بوروموشوك قافلانكی نین – خه زه رین

آلیر بیزده ن بوتون ائلله ر سوراغینی ظه فه رین

بیز دونیانین قورخو بیلمه زبیر  قه هره مان  ائلییك

آلوولاردان یارانیلمیش آزربایجان ائلییك

مه حه ممه د بی رییا

 

Alovlu – od lu şairəm

 

Cahanda qurtulan deyil

zəmanənin sitəmləri

amandı saqi mey gətir

geçirtmə boş bu dəmləri

içim doyunca məst olum

yazım kitab-i xilqətə

,,mənəm,, deyənlərin ,,məni,,

əzəl deyil ,,mənəm,,ləri

riyası yox məramı hax

Alovlu – od lu şairəm

Iradə eyləsəm əyər

Qılınca çevrilər qələm

************

Bəyanə ehtiyacı yox

Bilir ricaql-i  məmləkət

Nə məndə qəhr o boğz var

Nə var xəyal-i səltənət

Bilən bilir , duyan duyur

Ilahi səndə şahid ol

əsir edib cəmalına

məni kəmali məərifət

həmişə xalqa xidməti

mən iftixar bimişəm

Bu xidməti həyatidə

Böyük şuar bilmişəm

*****************

Bu gün varam sabah yoxam

Budur vəfay-i ruziqar

Çox ərkövün ürəkləri

Edib ölümlə dağdar

Nə qəm əcəl aparsada

Məni bu şanlı xalqıma

Yarıb yaraddığım əsər

Qalar həmişə yadiqar

əyər ki xalqıma əyan

ola cahanda xidmətim

məzarım üstə gül səpər

təhəssüriylə millətim

*****************

MƏHƏMMƏD BİRİYA

 

آلوولو اودلی شاعیره م

جاهاندا قورتولان دئییل

زامانه نین سیته ملری

آماندی ساقی  مئی  گه تیر

گئچیرتمه بوش بو دملری

ایچیم دویونجا  مه ست   اولوم

یازیم كیتابی  خیلقه ته

مه نه م  دئیه نله رین ,,مه نی,,

ازه ل  دئییل ,,مه نه م ,, لری

رییاسی یوخ , مه رامی  حه ق

آلوولو اودلی شاعیره م

ایراده ائیله سه م  ایه ر

قیلینجا چئوریله ر  قه له م

******************

به یانه  احتییاجی  یوخ

بیلیر رجال –ی مه مله كه ت

نه مه نده  قه هر و بغض وار

نه وار خییال  سلطنت

بیله ن بیلیر , دویان دویور

ایلاهی  سه ن ده شاهید اول

اسیر ائدیب جه مالینا

مه نی كمال- ی معریفت

هه میشه  خه لقه  خیدمه تی

مه ن ایفتیخار بیلمیشه م

بو خیدمه تی  حه یاتیده

بؤیوك شوعار  بیلمیشه م

*******************

بو گون وارام ساباح یوخام

بودور وه فایی  روزیقار

چوخ اركووون اوره كلری

ائدیب ئولومله داغدار

نه   قه م  اجه ل  آپارسادا

مه نی بو شانلی خالقیما

یاریب یاراددیغیم اثر

قالار هه میشه  یادیقار

ایه ر  كی خالقیما عیان

اولا, جاهاندا خیدمه تیم

مه زاریم   اوسته  گول سه په ر

ته حه سسوریله  میلله تیم

*************************

مه حه ممه د  بی رییا (محمد بی ریا)

YAĞIŞ

Yağış yağır dənə-dənə
yaşıl bağa, göy çəmənə
yola düşür köpüklü su
çala-çuqqur sudan dolu
şoruldayır damda novdan
gur su axır dar qənovdan
damlacıqlar şıp-şıp edir
gölcüklərdə yallı gedir
bir qızıl gül gülümsəyir
bulutlara başın əyir
Ilıq bir yel narın-narın
telin hörür budaqların
islaq çimən şəpələnir
ləçəklərdən yaş ələnir
qara bulut ağır-ağır
sürütlənir, yağış yağır
göyə qalxır torpaq iyi
seyr edirəm gözəlliyi
serçəciklər edir cik-cik
sığıncaqdır bizim evcik
gülüm deyər anam mənə
evimizdə dönə - dönə
mən deyirəm: güləmsə mən
bəs evdəyəm indi nədən?!
tez qaçıram bağçacığa
batır ayağım palçığa
qoşuluram çiçəklərə
yağış vurmuş ləçəklərə

Rəsul qurbani
Təbriz - 2005-05-30

یاغیش

یاغیش یاغیر دنه- دنه
یاشیل باغا، گؤی چمنه
یولا دوشور كؤپوكلو سو
چالا- چوققور سودان دولو
شورولداییر دامدا نوودان
گور سو آخیر دار قنوودان
داملاجیقلار شیپ- شیپ ائدیر
گؤلجوكلرده یاللی گئدیر
بیر قیزیل گول گولومسه ییر
بولوتلارا باشین أییر
اینجه بیر یئل نارین- نارین
تئلین هؤرور بوداقلارین
ایسلاق چیمن شپه له نیر
لچكلردن یاش اله نیر
قارا بولوت آغیر- آغیر
سوروتله نیر، یاغیش یاغیر
گؤیه قالخیر تورپاق اییی
سئیر ائدیرم گؤزه للییی
سئرچه جیكلر ائدیر جیك- جیك
سیغینجاقدیر بیزیم ائوجیك
‹ گولوم › دئیه ر آنام منه
ائویمیزده دؤنه- دؤنه
من دئییرم : گوله مسه من
بس ائوده یم ایندی نه دن؟
تئز قاچیرام باغچاجیغا
باتیر آیاغیم پالچیغا
قوشولورام چیچكلره
یاغیش وورموش لچكلره
     
رسول قربانی مقدم
تبریز- 1384

üşüdüm hay üşüdüm

 

üşüdüm hay üşüdüm

Dağdan alma daşıdım

Almacığımı aldılar

Mənə zülum dedilər

Mən zülumdan bezaram

Dərin quyu qazaram

Dərin quyu beş keçi

Hanı bunun ərkəki?

Ərkək qazanda qaynar

Qənbər yanında oynar

Qənbər getdi oduna

Qarqu batdı buduna

Qarqud gəlmiş qəmişimiş

Beş barnağı gümüşimiş

Gümüşü verdim tata

Tat mənə darı verdi

Darını səpdım quşa

Quş mənə qanad verdi

Qanadlandım uçmağa

Haq qapısın açmağa

Haq qapısı kilidli

Kilidi dəvə boynunda

Dəvə Gilan yolunda

Gilan yolu suludur

Suda balıq doludur

Gilan yolu sər-be-sər

Içində meymun gəzər

Meymunun balaları

Məni görcək ağladı

ürəgimi dagladı.

 

اوشودوم های اوشودوم

 

اوشودوم های اوشودوم

داغ‌دان آلما داشیدیم

آلماجیغیمی آلدی‌لار

منه زولوم دئدی‌لر

من زولوم‌دان بئزارام

درین قویو قازارام

درین قویو بئش كئچی

هانی بونون ارككی؟

اركك قازاندا قاینار

قنبر یعنیندا اوینار

قنبر گئتدی اودونا

قارقو باتدی بودونا

قارقود گلمیش قمیشیمیش

بئش بارناغی گوموشیمیش

گوموشو وئردیم تاتا

تات منه داری وئردی

دارینی سپدیم قوشا

قوش منه قاناد وئردی

قانادلاندیم اوچماغا

حاق قاپی‌سین آچماغا

حاق قاپی‌سی كیلیدلی

كیلیدی دوه بوینوندا

دوه گیلان یولوندا

گیلان یولو سولودور

سودا بالیق دولودور

گیلان یولو سر-بئ-سر

ایچینده مئیمون گزر

مئیمونون بالا‌لاری

منی گؤرجك آغلادی

اورگیمی داگلادی.